Yoruba Proverbs: The Good Person

Part 1: On humility, self-control, self-knowledge, self-respect, and self-restraint

“Ẹ fà á wọlé” ló yẹ ẹlẹ́ṣin.

Ẹ jẹ́ ká mí, ẹ jẹ́ ká simi; èèyàn ní ńfìdí èèyàn jókòó; èèyàn ìbá ṣe bí Ọlọ́run kò níí jẹ́ ká mí.

“Ẹ kú-ulé” ò yẹ ará ilé; “Ẹ kú atìbà” ò yẹni tí ńtàjò bọ̀; ẹni tí ò kí ẹni, “Kú atìbà”-á pàdánù “Ẹ kú-ulé.”

Ẹ̀bìtì ẹnu ò tàsé.

Ẹgbẹ́ ẹni là ńgúnyán ewùrà dè.

Ẹ̀gbẹ̀rì ò mọ̀ pé arẹwà kì í gbé ẹ̀kú; gbogbo ehín kin-kìn-kin lábẹ́ aṣọ.

Ẹ̀gbọ́n ṣíwájú ó so aṣọ kọ́; àbúrò-ó kẹ́hìn ó wẹ̀wù; bí a ò mọ̀lẹ, ọ̀lẹ ò mọ araa rẹ̀?

Ẹlẹ́ẹ̀ẹ́dẹ́ ńlọ ẹ̀ẹ́dẹ́, o ní “Ẹ̀ẹ́dẹ́gbẹ̀ta ni àbí ẹ̀ẹ́dẹ́gbẹ̀fà?”; èwo lo gbé níbẹ̀?

Ẹlẹ́dẹ̀ ńpàfọ̀, ó rò pé òún ńṣoge.

Ẹlẹ́dẹ̀ ò mẹ̀yẹ.

Ẹlẹ́ẹ́fà kì í lọ ẹẹ́fàa rẹ̀ ká sọ pé o di ìjẹfà tí a ti jẹun.

Ẹni à bá fi sóko kó dàparò, ó ní òun ẹni ilé.

Ẹni à bá tà ká fowó-o rẹ̀ ra àdá: ó ní ìyà àdá ńjẹ òun.

Ẹni à bá tà ká fowó-o rẹ̀ ra àtùpà: ó ní òun à-jí-tanná-wò-lóru.

Ẹni à bá tà ká fowó-o rẹ̀ ra èbù: ó ní èlé òún kó ọ̀ọ́dúnrún.

Ẹni à ńgbé gẹ̀gẹ̀ ni yó ba ara-a rẹ̀ jẹ́.

Ẹní bá dẹ ojú-u rẹ̀ sílẹ̀ á rímú-u rẹ̀.

Ẹní dádé ti kúrò lọ́mọdé.

Ẹni tí a bá ńdáṣọ fún kì í ka èèwọ̀.

Ẹni tí a fẹ́ yàtọ̀ sí ẹni tó ní kò sí irú òun.

Ẹni tí a gbé gun ẹlẹ́dẹ̀, ìwọ̀n ni kó yọ̀ mọ; ẹni tó gẹṣin, ilẹ̀ ló ḿbọ̀.

Ẹni tí a lè gbé kì í dawọ́.

Ẹni tí à ńwò láwò-sunkún ńwo ara-a rẹ̀ láwò-rẹ́rìnín.

Ẹni tí a ò fẹ́, àlọ́ ò kàn án.

Ẹni tí a ò fẹ́ nílùú kì í jó lójú agbo.

Ẹni tí ìbá hùwà ipá ò hùwà ipá; ẹni tí ìbá hùwà ẹ̀lẹ̀ ò hu ẹ̀lẹ̀; ọ̀kùn tó nígba ọwọ́, tó nígba ẹsẹ̀ ńhùwà pẹ̀lẹ́.

Ẹni tí kò lè gbé eèrà, tí ńkùsà sí erin, títẹ́ ní ńtẹ́.

Ẹni tí kò rí ayé rí ní ńsọ pé kò sẹ́ni tó gbọ́n bí òun.

Ẹni tó tan ara-a rẹ̀ lòrìṣà òkè ńtàn: àpọń tí ò láya nílé, tó ní kí òrìṣà ó bùn un lọ́mọ.

Ẹni tí kò tó gèlètè kì í mí fìn-ìn.

Ẹni tó tijú tì í fún ara-a rẹ̀.

Ẹnìkan kì í jẹ́ “Àwá dé.”

Ẹran kí la ò jẹ rí? Ọ̀pọ̀lọ́ báni lábàtà ó ba búrúbúrú.

Ẹ̀rúkọ́ ńṣe bí ọkọ́.

Ẹ̀ṣọ́ kì í gba ọfà lẹ́hìn; iwájú gangan ní ńfi-í gba ọgbẹ́.

Ẹ̀wọ̀n tó tó ọ̀pẹ ò tó-ó dá erin dúró; ìtàkùn tó ní kí erin má ròkè ọ̀dàn, tòun terin ní ńlọ.

Ẹ̀yá ló bí mi, ẹkùn ló wò mí dàgbà, ológìnní gbà mí tọ́; bí kò sẹ́ran lọ́bẹ̀ nkò jẹ.

Ẹyẹ akòko-ó ní òún le gbẹ́ odó; ta ní jẹ́ fi odó akòko gúnyán jẹ?

Ẹyẹ ò lè rí omi inú àgbọn bù mu.

Ẹyẹ tó fi ara wé igún, ẹ̀hìn àdìrò ní ńsùn.

.
Previous	Contents	Next